«Шекараны түсіну» инвайронменті, «Үлкен әйнек» перформансы, «Галереялар шеруі-98»

Ә. Қастеев атындағы Мемлекеттік өнер мұражайы, Алматы қ.

1998

Перформанс «Шекараны түсіну» инвайронмент кеңістігінде өтті, оның да идеясы Халфинге тиесілі. Инвайронменттің пәндік-идеялық мазмұны залдың интерьерін аула-бақшасынан бөлетін алып терезеге қатысты салынған. Интерьердегі еденге әртүрлі ұзындықты айна жолақтары жатыр, онда сыртқы әлем жарықшақты болып көрінеді. Жолақтардың арасында бас киім мен шапан ілулі тұрған орындық, үштағандағы дүрбі және су мен қызыл балық бар үш литрлік банка бар. Диагональ бойынша терезенің сыртындағы аулада орналасқан және ағаштың бұтақтарына бекітілген «қалықтап тұрған» парашюттің арқан жіптері еденнің үстінде ілулі тұрды, арқан жіптер әйнекті тесіп өтіп бара жатқандай. Сондай-ақ жерде де айна жолақтары жатты, айналары бар екі металл керме және бес ақ қолшатыр – парашюттің кішкентай бауырластары іспетті.

Бұл "шекара" мәселесін өзектендіретін кеңістікте 1 сәуір күні (ойын мәнмәтінін күшейту) "Үлкен әйнек" перформансы өткізілді. Бұл атау Дюшанға сілтеме жасайды.

Орындықта жадағай мен шляпадағы (суретшінің ерекше мәртебесінің белгісі: футлярдағы адам және қара жәшік) Әлдебіреу (Халфин) отыр және әйнекке (және Дюшан бойынша) ден қойып қарауда. Содан кейін ол қолғап (сақтық пен бөлекшелік) киіп тұрып, қолымен айна жолақтарын төмен қаратып аудара бастайды. Бірнеше минуттан кейін оған жобаның басқа қатысушылары қосылады (с у р е т ш і н і ң көрегендік қимылдарынан "бұқараның" артта қалуын көрсету). Айналар үйінділерге жиналып, шекара-шыныға апарылады. Дәл осындай жағдай аулада да болып жатады. Еденде тұрған теледидар экранында залда және аулада болып жатқанның бәрі көрсетіледі. 

Шыны жазықтық - әлемге терезе – экран – сурет - сыртқы және ішкі әлемді өзіне қарай тартады, ішкі және сыртқы «менді» магнеттейді, оған "мен" проекцияларын бекітуге шақырады. Халфиннің әлем туралы жанама түрде айтуды «ақтаудың» тәсілі ретіндегі тағы бір әрекеті. Дегенмен көркем суретті қорғай отырып, суретші бүгінде кескіндеме тілінде сөйлеуге тәуекел етпейді. Ол затталған метафоралар мен мағынасы бар ойынды ұсынады: сурет – әлемге терезе, терезе – әлемнің суреті.

«Нысаннан суретке, кеңістіктен жазықтыққа жасалатын қозғалыс өздігінен парадоксалды және ерекше болып келеді, біз мұны Марсель Дюшаннан кейін 75 жылдан кейін қайталап отырмыз. Бәлкім, бұл жол жемісті шығар, әсіресе нысандары оны көпшіліктің алдында жасайды және суреттің қалыптасуы көрермендердің көз алдында жүріп жатады. Табылған және өндірілген нысандардың бұл алып ассамбляжы екі кеңістікті біртұтас мөлдір жазықтыққа тартады және "картина – әлемге терезе" үлгісін сөзбе-сөз бейнелейді. «Үлкен әйнек» жазықтығында ХХ ғасырдағы бейнелеу өнерін дамытудың екі магистральдық сызығы – Пикассо мен Марсель Дюшанның сызықтары кездеседі. Біздің жағдайда екі бәсекелес және қатар өмір сүретін жүйелер белсенді түрде өзара әрекеттеседі, «жаңа картинаны» қалыптастыруға қатысады. Картинаның қалыптасуына қатысатын статикалық және ықтимал динамикалық нысандардың ұтқырлығы жалпы шекаралық қақтығыстардың да, жаңа өнердің қалыптасу жағдайының да белсенділігін көрсетеді».

Рустам Халфин 

Құрамдас бөліктер: Витражды терезе, айна жолақтары, парашют, терезе блогы, ақ қолшатырлар, орындық, жадағай, шляпа, дүрбі, қызыл балығы бар банка, арқа дорбасы.

Жоба қатысушылары: Рустам Халфин, Наталья Мелехина, Юлия Сорокина, Георгий Трякин-Бухаров, Елена және Виктор Воробьевтар, Вадим Дергачев

Көрме жұмыстары мен фотосуреттерін сайтымыздан мына сілтеме бойынша көруге болады