"Суретшінің терісі" жобасы, "Галереялар шеруі-97"

Ә. Қастеев атындағы Қазақстан Республикасының Мемлекеттік өнер мұражайы, Алматы қ.

1997

Инсталляция бейнелеу өнерінің көрмесі мен сауда киімдері дүкенінің, шамандық киімдері бар этнографиялық мұражай мен қарапайым, өзін-өзі ұялатын боди-арттың ирониялық үйлесімі болып келеді (нысандар фрагменттелген бақылауды жүргізуге болатын әртүрлі деңгейлерде кесілген терезелері бар қалқалардың артында жасырылып тұрған).

Экспозиция нақты белгіленген құрылымға ие болған:

1. кеңістікке кіреберіс қапталда және фрагментті түрде көрінетін боди-арт нысандары бар екі қалқа түрінде ұсынылған,

2. экспонаттар периметр бойынша орталық оқиғаның перифериясы мен мәнмәтінін құрды. Мұнда солдан оңға қарай ұсынылғандар:

сол жақ қабырға – екі палитра, бұрынғы алматылық Михаил Донцов Нью-Йорктен жіберген Мюнхаузеннен алынған "Теріс айналдырылған қасқыр" мәтіні, саусақ іздері бар ақ желімді тегістегіш жағылған қара манекен, Сергей Калмыковтың екі үлкейтілген 1942 жылғы фотосуреттік автопортреті – өзі тіккен киімінде "жылжымалы көркемөнер нысаны" ретінде өзін ұсынған және бақсы бейнесімен алматылықтардың бірнеше буынын дүрліктірген біртума суретші; 

ішкі қабырға – кабельге арналған катушкалардың жағынан жасалған алып нысана (Трякин-Бухаров), бейнематериалды көрсетіп тұрған екі теледидар: Сәуле Сүлейменованың шамандық киімдегі биі, желкедегі шашты алу және қырыну, алақанға түрлі-түсті пастамен бояу және қалмақ нұсқасына сәйкес киімді кесу: матада жатқан дененің айналасын көмірмен сызу (мұнда: нысана алдында тұрған фигураның сұлбасын сызу) және қара бояуға батырылған саусақпен жалаңаш денедегі тігістерді белгілеу;

оң жақ қабырға – сылдырмақ, асатаяқ, таспиқ, жүн, тұмар, айна сынығы, бақсы қалпағы (оның «аққу терісі» мен ақ қауырсындардан жасалған еркін нұсқасы), түрлі-түсті бояулары бар колбалар қойылған сөре, садақ пен қылшан, күртке мен шляпа ("Соңғы нүкте" болашақ перформанстың құралдары), әртүрлі бастар, мойындар, сақалдардың және шляпа интерьерінің сегіз фотосуреттің блогы.

3. залдың ортасында екі дүкендік металл ілгіштер, оларға әртүрлі материалдардан жасалған және әртүрлі стильдегі 34 объект ілулі тұр, оларды "суретшінің терісі" жоба қатысушыларының заттық метафора ретінде ұсынған. Оларды қарастыру үшін алуға және ең қолайлы бейнені іздеу үшін "шақтап көруге" болады. Солардың арасындағы Халфиннің жұмыстары: "Пулота. Саусақ суреті", "Тысқаптағы пулота", "Екі тері", Тактильділік, "Суретшінің терісі-1".

Халфин манифестінде жобаның идеясы келесі жайттармен байланыстырылды:

1. жоғары жинақтылықпен және физикалық және мәдени шекараларды еңсеру қабілетімен байланысты "көшпенділер" ұғымымен;

2. бұрынғы суреттер қатарын ұзартатын картинаның жаңа метафорасының пайда болуымен: әлемге терезе, айна, экран, ... , "суретшінің терісі";

3. көктемгі түлеу секілді мәлімдеменің стилін өзгерту туралы түсінігімен, мысалы, жылан қабығын тастаса, ол жылан болып қала береді;

4. жалпы адамның және атап айтқанда суретшінің психофизикалық табиғатының әлемі туралы мәлімдемелердің шарттылығы туралы тезисімен.

"Суретшінің терісі" инсталляциясы – күрделі, көп деңгейлі тақырып-кеңістік, оның дыбыстық әуені байыпты және көңілді амплитудасында орналасқан. Халфиннің "Суретшінің терісі" суретші денесіне тікелей байланысты деген пікіріне қарамастан, жобаға қатысушылардың ешқайсысы да өз денесін мәлімдеу үшін пайдаланбаған. Сондықтан "Суретшінің терісі" өнердің ойын кеңістігінде өмір материалынан алшақтау басымдығымен қалып отыр, алайда көрерменнің белсенді реакциясын тудыру үшін шеттету қағидатын толық қолданған.

19 наурыз күні бұл қабырғаларда, дегенмен айтарлықтай өзгерген кеңістікте (ілгіштер қабырғаға қарай жылжытылған, нысана бұрышқа қойылған, теледидарлар өшірілген, бақсы қалпағы С.Сүлейменованың басында, ал садақ, жебе, күртке және шляпа енді соңғы қимылды орындайтын қазіргі суретшінің атрибуттары) "Соңғы нүкте" перформансы өткізілді. Сәуле Сүлейменова мен Алмагүл Меңлібаева шамандық көріністі бейнелеп, көңілді айналып тұрған; Юлия Сорокина мен Наталья Мелехина "суретші терісінің" жаңасын жасап тұрды, теріс айналдырғанда ол көрпе сияқты жарқын және әдемі болып шықты. Алексей Золотухин нысанаға қойған жеті затқа Рустам Халфин бояуға малынған садақ жебесін атып, "шебердің соңғы бояу түсірілгеннен" кейін қабырғаға жаңа, енді туған өнер туындылары ретінде ілінген. Осы іс-әрекеттердің барлығы Бақтияр Аманжоловтың осы оқиғаға арнайы жазған музыкасымен сүйемелденген.

Инсталляция:

Металл ілгіштер, ағаш қалқан-нысана, 2 теледидар, бейнемагнитофон, суреттер, фотосуреттер, нысандар, қалқалар, манекен, садақ, жебе, бояу колбалары, палитра, перформанс құралдары және «бақсы атрибуттары».

Жобаға қатысушылар: Эльвира Гарнышева, Михаил Донцов (Нью-Йорк), Алексей Золотухин, Владимир Игнутов, Наталья Мелехина, Алмагүл Меңлібаева, Катаржина Сласка (Краков), Юлия Сорокина, Сәуле Сүлейменова, Георгий Трякин-Бухаров.